Maska. Magia - Sztuka - Metamorfoza

„(...)religijnie, filozoficznie i estetycznie maska uświęca usunięcie w cień bezpośredniej rzeczywistości na korzyść rzeczywistości szerzej pojętej"*. Po raz drugi, po wystawie w ramach Ars Cameralis, będzie można w Katowicach zobaczyć maski. Tym razem nie będą one pochodziły z jednego kraju lecz z całego świata, a podziwiać je będzie można w liczbie ponad 170-ciu.

Zamiarem nowej wystawy Muzeum Śląskiego jest prezentacja kulturowego bogactwa obecnego w świecie maski. Jednakowo ma ona na celu zaakcentowanie jej roli społecznej oraz filozoficznej, jak również historycznej. Maska stanowi dzieło niezwykle atrakcyjne pod względem plastycznym, a jej swoista moc ujawnia się poprzez różnorodność, mistycyzm oraz siłę oddziaływania jaką zawarł w niej artysta. Funkcjonowała ona, i funkcjonuje, w społeczeństwach odległych od siebie zarówno pod względem geograficznym, jak i kulturowym.

Na wystawie będzie można ujrzeć maski z Europy (w tym z terenów takich jak Bułgaria, Polska oraz oczywiście z Wenecji), z  Afryki (maski czternastu ludów zamieszkujących część zachodnią, środkową i wschodnią kontynentu), z Melanezji, Ameryki Środkowej oraz Południowej, z krajów azjatyckich - między innymi z Indii, Nepalu, Sri Lanki i Indonezji.

Wybór, przy uwzględnieniu ogromnej różnorodności, stanowić będzie syntetyczny przegląd stylów, technik oraz spełnianych przez maski funkcji. Wierząc zapowiedziom prezentowane maski podzielić można na trzy kategorie: teatralne, rytualno - obrzędowe i pośmiertne (poniekąd również związane z obrzędami i rytuałami).

Maski teatralne dla aktora stanowią niejednokrotnie symbol identyfikacji. Dla przykładu można wspomnieć o indyjskich maskach teatru ćhau przedstawiających mityczną parę - pasterkę Radhę i boga Krisznę. Na wystawie zaprezentowane zostaną maski teatrów wayang topeng i antycznej Grecji oraz marionety teatru afrykańskiego. Swoich reprezentantów będą posiadały również maski karnawału weneckiego.

Na wystawie na uwagę zasługiwać będą maski rytualne i obrzędowe. Spośród nich niezwykle interesujące okazać się mogą maski meksykańskie, na których pojawiają się wizerunki zwierząt takich jak jaszczurka, wąż, czy też żaba. Prezentują one dualizm natury człowieka łączącego w sobie pierwiastki ludzkie i zwierzęce.

Obecne będą również wzmiankowane maski pośmiertne, których znaczenie nie jest do końca rozwikłane. Wykonane z cennych materiałów - złota, kryształu, kamieni szlachetnych - podkreślały prestiż zmarłych władców i bohaterów oraz pobudzały wyobraźnię poszukiwaczy przygód. W Muzeum będzie można zobaczyć replikę tego typu maski, wykonanej ze złotej blachy, używanej w Grecji w XVI w. p.n.e. Oryginalną formą zwraca również uwagę maska Kanaga, przedstawiająca mitycznego ptaka, wykorzystywana podczas obrzędów pogrzebowych grupy etnicznej Dongonów z Mali w Afryce, a także pogrzebowe maski plemienia Bataków z Sumatry.

W ramach programu towarzyszącego wystawie Muzeum Śląskie, we współpracy z Włoskim Instytutem Kultury w Krakowie, zaprasza 22 stycznia 2009 roku na wykład prof. Guido Lauro Parisi, który zostanie poświęcony karnawałowi weneckiemu oraz komedii dell'arte. Z kolei na 19 lutego 2009 roku zapowiedziany został wykład o japońskim teatrze NO, który poprowadzi Wioletta Laskowska z Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie.
 
Otwarciu ekspozycji towarzyszyć będzie występ noworocznej grupy obrzędowej „Dziady" z Żabnicy (gmina Węgierska Górka). Wystawa czynna będzie do 15 marca 2009 roku.

Muzeum Śląskie w Katowicach
Wernisaż: 15.12.2009, godzina 16.00

Magdalena Czerny
(magdalena.czerny@dlastudenta.pl)  

*cyt. za: A. Nicoll, W świecie Arlekina